Trích đoạn nói về OOP của learn.adacore.com:
Object-oriented programming (OOP) is a large and ill-defined concept in programming languages and one that tends to encompass many different meanings because different languages often implement their own vision of it, with similarities and differences from the implementations in other languages.
However, one model mostly “won” the battle of what object-oriented means, if only by sheer popularity. It’s the model used in the Java programming language, which is very similar to the one used by C++.
Và sau một lượt copy/paste qua Google Translate:
Lập trình hướng đối tượng (OOP) là một khái niệm lớn và khó xác định trong các ngôn ngữ lập trình, và cũng là một khái niệm có xu hướng bao hàm nhiều ý nghĩa khác nhau bởi vì các ngôn ngữ khác nhau thường triển khai tầm nhìn riêng của họ về nó.
Tuy nhiên, có một mô hình đang gần như “chiến thắng” trong cuộc chiến về ý nghĩa của hướng đối tượng, nếu chỉ xét trên sự phổ biến. Đó là mô hình được sử dụng trong ngôn ngữ lập trình
Java
, có rất nhiều điểm tương đồng với mô hình được sử dụng bởiC++
.
Tuyệt.. mình cũng thực sự chưa biết nên xác định phạm vi thảo luận như thế nào thì may mắn vớ được trích đoạn này của các kỹ sư tạo ra ngôn ngữ Ada
. Như vậy chúng ta có thể lấy Java
để làm điểm tham chiếu và tìm cách thể hiện logic tương đương trong JavaScript
.
Online REPL
Về việc chạy thử code ví dụ minh họa thì chúng ta có thể dùng các công cụ Online miễn phí được cung cấp bởi replit.com
và không cần phải cài đặt thêm công cụ gì trên máy tính đang sử dụng.
Online Java REPL:
https://replit.com/languages/java10
À.. và có thể là thêm cả Python
nữa. Ngôn ngữ này rất phổ biến và được xem là JavaScript
của các ngôn ngữ không sử dụng dạng cú pháp Block Style
đóng gói các khối lệnh bằng các cặp ngoặc xoắn { ... }
; Mà thay vào đó thì các câu lệnh trong Python sẽ được xác định là cùng khối nếu có cùng khoảng trống thụt vào ở đầu dòng Indentation Style
.
Online Python REPL:
https://replit.com/languages/python3
Bạn hãy thử nhấn vào các liên kết REPL để chạy thử chương trình "Hello, World!"
của mỗi ngôn ngữ. Ở đây thì chúng ta sẽ nói qua một chút về "Hello, World!"
của Java để lược bỏ nhanh một số yếu tố chưa cần quan tâm chi tiết.
classMain{publicstaticvoid main (String args[]){String name ="Java";System.out.println ("Hello, "+ name +" !");}}//. Main
Điểm khởi chạy của một chương trình viết bằng Java là một phương thức tĩnh main
của một class
bất kỳ. Tuy nhiên thì ở đây chúng ta sẽ sử dụng một class Main
riêng biệt để làm điểm khởi chạy và sẽ tạo ra các class
khác để mô tả các logic cần tìm hiểu trong OOP
.
Tạm thời thì chúng ta sẽ chỉ cần quan tâm tới vị trí mà các câu lệnh bắt đầu được thực thi là dòng String name = "Java";
và tất cả các câu lệnh khác trong khối ngoặc xoắn { ... }
của phương thức main
. Và phương thức System.out.println ("a string");
là câu lệnh duy nhất mà chúng ta cần ghi nhớ tạm để in một chuỗi String
ra cửa sổ console
ở phía bên phải.
Có một điểm khác biệt căn bản mà chúng ta cần lưu ý về mặt cú pháp của Java
so với JavaScript
– đó là Java
là một ngôn ngữ định kiểu tĩnh static-typing
và các tên định danh khi được tạo ra sẽ cần được khai báo kèm tên kiểu dữ liệu ở ngay phía trước. Cụ thể là trong câu lệnh String name = "Java";
thì biến name
được định kiểu là được sử dụng để lưu một chuỗi String
bất kỳ. Nếu như chúng ta cố tình tạo logic gán vào name
một giá trị số học thì khi nhấn nút Run
để chạy chương trình sẽ thấy có thông báo lỗi.
Các kiểu type-hint
căn bản trong Java
bao gồm: String
, int
, float
, boolean
, và void
là trường hợp đặc biệt được sử dụng để đánh dấu các phương thức không trả về giá trị nào.
Ok.. như vậy là đã tạm ổn. Chúng ta hãy bắt đầu nói về Inheritance
.
Inheritance
Về khía cạnh kỹ thuật, Kế Thừa và Mở Rộng là tính năng giúp chúng ta giảm thiểu lượng code logic phải viết lặp lại nhiều lần khi thiết kế các
class
có nhiều điểm chung.
Ví dụ đầu tiên về đặc tính Kế Thừa và Mở Rộng trong Java cũng không có gì khác biệt nhiều so với những gì mà chúng ta đã biết trong JavaScript. Ở đây chúng ta có class Universe
được định nghĩa là Kế Thừa và Mở Rộng từ class Entity
.
À.. có một lưu ý nhỏ nữa là phương thức khởi tạo trong JavaScript
có tên mặc định là constructor
thì qua Java
chúng ta sẽ thấy sử dụng luôn tên của class
để thay thế.
classMain{publicstaticvoid main (String args[]){Universe tabha =newUniverse("Tabha",1001,"Buddhism");
tabha.whisper ();
tabha.teach ();}}//. Main// -- Entity - - - - - - - - - - - - - - - - - - -classEntity{String name;int age;Entity(String name,int age){this.name = name;this.age = age;}void whisper (){System.out.println (this.age +" years ago...");System.out.println (this.name +"...");}}//. Entity// -- Universe - - - - - - - - - - - - - - - - - - -classUniverseextendsEntity{String laws;Universe(String name,int age,String laws){super(name, age);this.laws = laws;}void teach (){System.out.println (this.laws +"...");}}//. Universe
1001 years ago...
Tabha...
Buddhism...
Như vậy chúng ta sẽ tạm kết luận, Kế Thừa và Mở Rộng là logic triển khai code để một bản mẫu class
mới có thể vay mượn được các yếu tố property
và method
từ một bản mẫu class
đã có trước đó, nếu được cho phép.
Cái đoạn nếu được cho phép
ở cuối cùng thì chúng ta sẽ nói tới sau, bởi vì các yếu tố Inheritance
, Polymorphism
, Abstraction
, và Encapsulation
, cũng có phần nhả hưởng qua lại lẫn nhau.
Một lưu ý khác đó là tất cả các class
trong môi trường Java
đều được ngầm định là kế thừa trực tiếp từ class Object
đã có sẵn nếu như chúng ta không chỉ định. JavaScript
cũng vậy. Do đó nên ngoài những yếu tố property
và method
mà chúng ta tự viết code định nghĩa, thì mỗi object
bất kỳ sẽ còn có thêm rất nhiều property
và method
khác cung cấp tiện ích có thể rất hữu ích trong một số trường hợp.
Multiple Inheritance
Về khía cạnh phản ánh các sự vật trong cuộc sống của chúng ta, Đa Kế Thừa là hình mẫu tự nhiên nhất giúp chúng ta tạo thành một
class
với các đặc điểmtrait
được vay mượn từ nhiều nguồn khác nhau.
Hiển nhiên, mỗi người trong số chúng ta đều sẽ chỉ kế thừa một số đặc trưng của cha, một số đặc trưng của mẹ, và một số đặc trưng khác từ mọi người và môi trường sống xung quanh, ngoài những đặc trưng thuộc về thể kích tâm linh có từ trước khi tiếp nhận cơ thể hiện tại.
Chính vì lý do này nên mô hình kế thừa đơn Single Inheritance
hay còn được gọi ngắn gọn là Inheritance
của Java
hay JavaScript
không hẳn là lý tưởng để phản ánh, biểu thị, hay mô phỏng lại một khía cạnh của cuộc sống trong môi trường lập trình.
Đó cũng chính là lý do nhiều ngôn ngữ lập trình khác còn hỗ trợ hình thức Đa Kế Thừa Multiple Inheritance
. Trong trường hợp này thì một class
mới có thể được extends
cùng lúc nhiều class
đã định nghĩa trước đó. Và ở đây chúng ta sẽ cùng xem xét một ví dụ của Python
.
classTraitHardWorking:
spirit ="..."
stamina =0defwork(self):print("Spirit: %s"% self.spirit)print("Stamina: %d"% self.stamina)print("Working...")#-- work#---- TraitHardWorking:classTraitRunnable:
feet =2
stamina =0defrun(self):print("Number of feet: %d"% self.feet)print("Stamina: %d"% self.stamina)print("Running...")#-- run#---- TraitRunnableclassNihonjin(TraitHardWorking, TraitRunnable):
name ="Someone"def__init__(self, name, spirit, feet, stamina):
self.name = name
self.spirit = spirit
self.feet = feet
self.stamina = stamina
#-- __init__deflive(self):
self.run ()
self.work ()#-- live#---- Nihonjin# - main - - - - - - - - - - - - - - - - - -
takayama = Nihonjin ("Takayama","Japanese",2,1001)
takayama.live ()
Trong ví dụ này thì class Nihonjin
được tạo ra bằng cách thu nhặt các đặc điểm Trait
từ nhiều nguồn khác nhau và yếu tố stamina
được gộp lại khi xuất hiện ở nhiều hơn một Trait
. Bằng cách tương tự thì chúng ta có thể tạo ra class Vietnamese
với những Trait
nhất định có phần giao thoa với một số Trait
mà class Nihonjin
cũng sử dụng.
Ở cấp độ cú pháp của ngôn ngữ thì một số ngôn ngữ khác như PHP
hay Scala
còn có từ khóa trait
tách riêng khỏi class
và có tính năng chống tạo object
trực tiếp từ các bản mẫu trait
. Khái niệm đặc điểm hay nét đặc trưng trait
, còn được gọi với một cái tên khác là mixin
, được tạo ra để mô tả một khía cạnh được sử dụng khi tạo nên một bản mẫu class
nào đó. Và thường thì một class
sẽ được tổ hợp từ một class
đã định nghĩa trước đó và các trait
cần thiết.
Trait/Mixin in JavaScript
const TraitHardWorking ={
spirit:"...",
stamina:0,work(){
console.log("Spirit: "+this.spirit)
console.log("Stamina: "+this.stamina)
console.log("Working...")}}//. TraitHardWorkingconst TraitRunnable ={
feet:2,
stamina:0,run(){
console.log("Number of feet: "+this.feet)
console.log("Stamina: "+this.stamina)
console.log("Running...")}}//. TraitRunnableclassNihonjin{constructor(name, spirit, feet, stamina){
Object.assign(Nihonjin.prototype, TraitHardWorking, TraitRunnable)this.name = name
this.spirit = spirit
this.feet = feet
this.stamina = stamina
}live(){this.work()this.run()}}//. Nihonjin// - main - - - - - - - - - - - - - - - - - -
takayama =newNihonjin("Takayama","Japanese",2,1001)
takayama.live()
node main.js
Spirit: Japanese
Stamina: 1001
Working...
Number of feet: 2
Stamina: 1001
Running...
(chưa đăng tải) [JavaScript] Bài 27 – Polymorphism in OOP
Nguồn: viblo.asia